Op 10 februari 2023 keurde de Vlaamse Regering de gewestelijke Hemelwaterverordening 2023 definitief goed. De vorige Vlaamse regels rond opvang van hemelwater hielden onvoldoende rekening met evoluties inzake klimaat, waardoor hevige piekregenval en lange periodes van droogte vaker voorkomen. Bovendien is Vlaanderen sterk verhard, wat leidt tot een snelle afvoer van water.
- Tekst hemelwaterverordening
- Verslag bij Hemelwaterverordening 2023 (1.19 MB) "pdf"
- Technisch achtergronddocument opgemaakt door de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid en Netwerk Architecten Vlaanderen.
Vasthouden, bergen en pas in laatste instantie afvoeren van water is al lang een van de leidende principes in het integraal waterbeleid. De eerdere hemelwaterverordening hemelverordeningen hebben hieraan stelselmatig verder invulling gegeven.
De impact van weersextremen laat zich echter meer en meer voelen. Zo werden de voorbije jaren gekenmerkt door enerzijds extreme regenval met grootschalige overstromingen in juli 2021 en anderzijds langdurige droogteperiodes 2017, 2018, 2019, 2020 en 2022. De doelstelling is dan ook om water maximaal ter plaatse te houden. Op deze manier kunnen we droogteperiodes overbruggen en de impact van verharding op overstromingen terugdringen.
Elke druppel die op verhardingen valt, moet dan ook maximaal ter plaatse worden gehouden. De uitgangspositie is dan ook dat iedereen, zowel particulier als openbaar bestuur water opvangt en bijhoudt.
- er gelden minimale volumes van hemelwaterputten;
- er gelden normen voor infiltratievoorzieningen en buffervolume voor grote verharde oppervlakte (als om technische redenen geen infiltratievoorziening kan aanglegd worden);
- het opgevangen hemelwater moet maximaal gebruikt worden voor toepassingen waar geen drinkwaterkwaliteit voor nodig is, waaronder toiletspoeling, kuiswater, wasmachine en buitengebruik;
- uiterlijk bij de ingebruikname van het gebouw, de verharding/ uitbreiding, het bijgebouw, de overdekte constructie of de verharding worden hemelwaterput, infiltratie- of buffervoorziening of vertraagde afvoer geplaatst en in gebruik genomen en blijven vanaf dan ook in gebruik;
- mogelijkheid om verplichtingen met betrekking tot hemelwater collectief op te nemen.
Merk op dat veel materialen, door hun technische aspecten en hun impact op infiltratie in de bodem, als verharding gelden.
Soms moet u bij uw aanvraag om omgevingsvergunning het hemelwaterformulier toevoegen (addendum B25). Of dat verplicht is, wordt bepaald door een vraag in het hoofdformulier.
Deze verordening is geldig in het hele Vlaamse gewest. Provincies en gemeenten kunnen strengere regels afvaardigen voor hun grondgebied. Contacteer zeker uw gemeente en provincie.
Deze Hemelwaterverordening 2023 geldt vanaf 2 oktober 2023, en is van toepassing op vergunningsaanvragen en meldingen die worden ingediend vanaf die datum.
Op omgevingsvergunningsaanvragen of meldingen die ingediend zijn voor 2 oktober 2023 geldt nog de vroegere hemelwaterverordening van 2016.
De Hemelwaterverordening 2023 is niet van toepassing op vrijgestelde handelingen die zijn aangevat voor 2 oktober 2023.
Door de complexiteit van werken bij (her)aanleg van openbaar domein zullen de verplichtingen van de Hemelwaterverordening 2023 pas in werking treden vanaf 7 januari 2025 (indieningsdatum bij aanvragen voor een omgevingsvergunning). Behalve als het openbaar domein deel uitmaakt van een aanvraag tot omgevingsvergunning voor het verkavelen van gronden: in dat geval gelden voor dat stuk openbaar domein tot en met 1 oktober 2023 de normen van de Hemelwaterverordening van 2013. Vanaf 2 oktober 2023 gelden ook daar de normen van de nieuwe Hemelwaterverordening 2023.
Bestaande provinciale en gemeentelijke stedenbouwkundige verordeningen zijn vóór 2 oktober 2025 in overeenstemming te brengen met de voorschriften van deze Hemelwaterverordening 2023.
- PresentatieExternal website en opnameExternal website over de ontwerphemelwaterverordening tijdens het Beleidsforum “Aan de slag met groenblauwe dooradering".
De verordening is sindsdien wel licht gewijzigd. - Technisch achtergronddocument opgemaakt door de Coördinatiecommissie Integraal Waterbeleid en Netwerk Architecten Vlaanderen.
- FAQ Gewestelijke Hemelwaterverordening 2023 (405.48 KB) "pdf" (versie 20 december 2023)